De etappe begint in het dorpje Zelhem door het industrieterrein, dan over een aantal zandwegen en Kasteel Slangenburg. Er volgen nog wat kilometers over wegen door het platteland waar je de A18 oversteekt. Via de sluis van de Oude IJssel wandel je door het buitengebied naar Braamt.
Brunsveldweg
Op het hoek van Brunsveldweg in de buurt van de Heidenhoek is een plas water waar de weerspiegeling erg zichtbaar is. Vanaf de lucht lijkt het erg op een motorcrossbaan.
Heidenhoek
Het markante gebouw zie je al van verre: door z’n hoogte van 18 meter is het een ijkpunt op het platteland. Vroeger was het een silo waar ze veevoer in opsloegen. Boven in de silotoren is tegenwoordig een B&B gevestigd. Vanuit de glazen lounge krijg je fraaie panorama’s over de omgeving.
Kolstroeterpad: een oase dankzij lokale gemeenschap
Te midden van de ontwakende natuur wandel je verder en al gauw ontdek je een schilderachtig pad dat zich slingert langs een weelderig begroeide houtwal, bezaaid met eiken, berken en beuken: het Kolstroeterpad. Tijdens de laatste ruilverkaveling dreigde dit stukje natuur te verdwijnen. Gelukkig kwamen de buurtbewoners in actie: in het jaar 2000 stonden ze op om dit waardevolle landschap te behouden. Het resultaat is een betoverend traject, waarbij je kunt genieten van adembenemende uitzichten over de weilanden, waar de koeien rustig grazen.
Rommelmarkt – De Pokkershutte
In het dorpje IJzevoorde werd een rommelmarkt gehouden. Zo sprak ik een vrouw die hier aan het rondkijken was en ze vertelde: Elk jaar, in april en oktober, wordt in het Verenigingsgebouw Pokkershutte een rommelmarkt georganiseerd. Deze markt is een bekend fenomeen in de Achterhoek en trekt al jarenlang veel belangstellenden. Mensen komen vanuit verschillende richtingen om te struinen en te kijken of ze iets interessants kunnen vinden. De rommelmarkt wordt volledig gerund door vrijwilligers.
Zo spreek ik iets verderop een parkeerwachter die vraagt of ik een mobiele telefoon heb gezien. Nee dat heb ik niet en hij vertelt dat hij net z’n auto aan een meisje heeft uitgeleend om de telefoon te zoeken. Die komt auto komt wel weer terug voegt die er nonchalant aan toe.
Landgoed de Krael
Langs de oude boerderijen en tussen de bloeiende appelbomen wandel je door dit mooie landgoed.
Landgoed Slangenburg
Het Landgoed Slangenburg wordt gekenmerkt door een kasteel uit de 17e eeuw, omringd door een uitgestrekt en symmetrisch lanenstelsel, voornamelijk bestaande uit statige, oude eiken en beuken. Deze lanen zijn strak en geometrisch aangelegd rondom het kasteel, wat uniek is, aangezien deze zogenaamde trapeziumstructuur (Een trapezium is een vierhoek met minstens twee zijden die parallel zijn; zo kunnen de zijden schuin staan) zoals die van Slangenburg bijna nergens in Europa bewaard is gebleven. De oeroude bomen en het dode hout trekken allerlei soorten spechten aan, evenals kleine bosdieren zoals vleermuizen en boommarters, die zich nestelen in de grotere boomholtes.
17de-eeuws kerkenpad (Slangenburg)
Met het kasteel in de rug duik je een zeer smal paadje in, dat zich een weg baant tussen rijen dikke eiken. Dit is een 17de-eeuws kerkenpad dat vanaf de Slangenburg begint. Het is echt een heel mooi pad tussen de eiken door.
Asfalt en de historische herberg ‘Het Onland’
Nu verandert het landschap drastisch: je loopt over asfaltwegen, passeert een onaangenaam stukje langs een snelweg waar je door een tunneltje gaat. Meer asfaltwegen brengen je langs de eeuwenoude herberg Het Onland uit 1790. Verderop kom je bij de Oude IJssel, waar een complex van sluizen opdoemt.
Asfalt en weidelandschap
Na de sluizen wandel je over een vlonderpad tussen het hoge riet. Maar daarna volgt het Pieterpad volgt weer een aaneenschakeling van asfaltwegen. De omgeving is rustig, maar dat is eigenlijk het enige positieve. Slechts één keer wordt het asfalt onderbroken door een hobbelig, grasrijk pad langs kleurrijke weilanden.
Buurschap Warm
Onderweg kom ik nog langs een klein winkeltje met decoratiespullen die een bordje in de tuin hebben hangen dat je even mag komen bekijken. Wat eigenlijk veel interessanter is dan de spullen is het kippenhok dat er in de tuin staat. Deze typisch turquoise geschilderde schuurtje valt volgens de eigenaar uit elkaar. Zo had de buurvrouw nog verf over maar daar voor kruimelt het hout helemaal weg. Als haar man over een jaar met pensioen gaat dan willen ze hem helemaal renoveren.
Vanaf de jaren 1920 werden er speciale kippenhokken gebouwd waarin de kippen ’s nachts verbleven en gedurende de wintermaanden de hele dag doorbrachten. Op die manier bleven ze ook in de winter eieren leggen. Deze hokken waren vaak houten constructies met een lessenaarsdak (het dak helt maar aan één kant) van pannen of golfplaten, en een hoge gevel met veel glas om voldoende licht binnen te laten.
Braamt
De molen van Braamt, gebouwd in 1856, is een grondzeiler. Dit type windmolen kan vanaf de grond worden bediend. De graanmolen is al generaties lang eigendom van de familie Koenders. Deze etappe eindigt in het dorpje Braamt. Hier kun je met de bus richting Doetinchem om de terugreis te beginnen.
Conclusie
Pieterpad Etappe 15 van Zelhem naar Braamt biedt een gevarieerde wandelervaring door het prachtige landschap van de Achterhoek, met hoogtepunten zoals Kasteel Slangenburg, het Kolstroeterpad, historische bezienswaardigheden zoals Landgoed Slangenburg en de 17e-eeuwse kerkenpad, en culturele stops bij de Pokkershutte rommelmarkt en de historische herberg Het Onland. Ondanks enkele onderbrekingen door asfaltwegen blijft de rust en schoonheid van het platteland overheersen, waardoor deze etappe een mooie ervaring biedt voor wandelaars.
Het Hertogenpad biedt een reeks boeiende wandelroutes door het schilderachtige landschap van Brabant en Midden-Limburg, doordrenkt van geschiedenis en natuurlijke pracht. Van de binnenstad van Breda tot aan de weidse velden van de Peel, en verder langs de betoverende bossen en historische bezienswaardigheden tot aan de charmante stad Roermond, elke etappe onthult een uniek verhaal. Deze wandelgids neemt je mee op een reis langs pittoreske dorpen, uitgestrekte natuurgebieden en fascinerende historische locaties, waarbij elke stap een nieuw avontuur biedt en een diepere verbinding met het rijke erfgoed van de regio tot stand brengt.
Wat is het Hertogenpad?
Het Hertogenpad is een uitgestrekte langeafstandswandelroute van ongekende schoonheid, die zich uitstrekt van Breda tot Roermond, waarbij de route via Den Bosch en Uden loopt. Met een totale lengte van 269 kilometer en 12 afzonderlijke etappes, biedt deze route een uitgelezen kans om de diversiteit van Brabantse en Midden-Limburgse landschap te ervaren. Van de stad Breda, Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen, Het Halve Zolenlijntje bij Den Bosch (Moerputtenbrug), de Meijerij (gebied ten zuiden van Den Bosch), de Bedafse Bergen (bij Uden), Maashorst (ook bij Uden), langs Vliegbasis Volkel, door de Peeldorpen: Odiliapeel, Griendtsveen en via de Mariapeel, Groote Peel om via het Leudal in Roermond te eindigen.
Beste tijd om het Hertogenpad te lopen?
Het Hertogenpad kan het hele jaar door worden bewandeld, maar er zijn enkele overwegingen met betrekking tot het broedseizoen van trekvogels in de Groote Peel. Dit geldt alleen voor De Groote Peel en is in het voor en najaar. Er zijn geen veerponten of gebieden waar een toegangskaartje voor nodig is in deze route opgenomen.
Mijn ervaringen
Gedurende mijn avontuur op het Hertogenpad heb ik mijn ervaringen vastgelegd in 19 blogartikelen en een video documentaire. Deze documentatie omvat de 12 etappes die ik in 12 dagen heb afgelegd, en biedt een diepgaande inkijk in de natuurlijke schoonheid, historische bezienswaardigheden en persoonlijke ontdekkingen die ik onderweg heb opgedaan. Door middel van deze verhalen hoop ik anderen te inspireren om zelf dit prachtige pad te verkennen en te genieten van de vele wonderen die het te bieden heeft.
Het is erg mooi om de binnenstad van Breda te zien en langs de koepelgevangenis te komen, vervolgens wandel je wel door wat buitenwijken die wat minder interessant zijn. Verder zijn de natuurgebieden Teteringse Heide en de bossen van Dorst erg mooi om door heen te wandelen. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 1 is 20,1 km en heb ik gelopen op 8 januari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 2a. Deze etappe begint op station Breda.
Deze tweede etappe begint in Dongen. Je wandelt langs het Wilhelminakanaal naar het noorden van Tilburg. Persoonlijk vind ik deze deeletappe niet erg indrukwekkend Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 2a is 8,0 km en heb ik gelopen op 8 januari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 1. Ik ben gestopt bij Bushalte: “Dongen, Groenvenseweg”
Dit deel van de etappe voert door een gevarieerd landschap, van het Moerveen tot Huis ter Heide, Duikse Hoef en langs de historische achtergrond van de Efteling. Het biedt een inkijkje in de natuurlijke ontwikkelingen en menselijke invloeden in de regio, van het herstel van de heide tot de evolutie van landbouw en bosbouw. De route eindigt bij de N261, met de Efteling als kenmerkende herinnering aan verandering en continuïteit. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 2b is 11,3 km en heb ik gelopen op 4 februari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 3a. Ik ben begonnen bij Bushalte: “Dongen, Groenvenseweg”
Dit gedeelte van de etappe is echt prachtig, je wandelt bijna alleen maar over onverharde wegen. Daarnaast is het verhaal over het munitiecomplex ook erg indrukwekkend. De bossen, heides en zandvlaktes zijn zeker de moeite waard om te bekijken. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 3a is 7,8 km (excl. 3 km aanlooproute aan het einde) en heb ik gelopen op 4 februari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 2b. Het is 3 km om bij bushalte: “Waalwijk, Eikendonklaan” te komen, waar ik deze etappe ben geëindigd.
Deze wandelroute door het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen biedt een mix van natuur en geschiedenis. Je wandelt door het prachtige natuurgebied dat bekend staat om zijn uitgestrekte zandvlaktes en heidevelden. Gelukkig zijn de meeste paden onverhard, alleen het laatste stuk richting Nieuwkuijk is een beetje saai. Onderweg kom je historische grenspalen tegen en loop je door het kleine dorpje Giersbergen. De route eindigt in Nieuwkuijk bij de Emmamolen. Vanwege de bereikbaarheid heb ik deze etappe gecombineerd met etappe 4a. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 3b is 12,5 km (excl. 3 km aanlooproute aan het begin) en heb ik gelopen op 26 februari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 4a. Het is 3 km op bij bushalte: “Waalwijk, Eikendonklaan” te komen, waar ik deze etappe ben begonnen.
De wandeling van Nieuwkuijk naar Den Bosch biedt een diversiteit aan landschappen, geschiedenis en natuur. Van het beschermde natuurgebied Vlijmens Ven tot aan de voormalige historische Limietpaal en de Moerputtenbrug. De moderne wijk Paleiskwartier biedt een mooi contrast met de natuurlijke omgeving en maakt de wandeling compleet. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 4a is 10,8 km en heb ik gelopen op 26 februari 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 3b. Deze etappe eindigt op station Den Bosch.
De Hertogenpad etappe 4b voert door het oude centrum van Den Bosch, langs de Sint Jans Kathedraal, de Binnendieze en het Bossche Broek natuurgebied. Verder komt de route langs het Sterrebos en landgoed Pettelaar, waar hertjes gespot kunnen worden. Onderweg zie je ook oude wielen langs de dijk die zijn ontstaan door dijkdoorbraken en een schutskooi waar vee werd opgesloten. Het is een verrassend natuurgebied met tientallen vogelsoorten en bijzondere planten en het water speelt nog steeds een belangrijke rol. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 4b is 15,1 km en heb ik gelopen op 3 maart 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 5a. Deze etappe begint op station Den Bosch.
Deze deel etappe begint bij de Dungense brug over de Zuid-Willemsvaart en eindigt bij Kasteel Heeswijk. De wandeling voert langs de rivier de Aa. Onderweg kom je langs de ruïne Seldensate, een landgoed met een rijke geschiedenis. Het laatste stuk van de wandeling gaat over een ventweg langs de provinciale weg en is wat saai. De wandeling eindigt bij het imposante en goed bewaard gebleven Kasteel Heeswijk. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 5a is 10,6 km en heb ik gelopen op 3 maart 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 4b. Aan het einde ben ik met de bus vertrokken vanaf halte: “Heeswijk Dinther, Kasteel Heeswijk”
De route loopt door de Heeswijkse bossen en biedt een divers landschap met weilanden, akkers en een klein stuifzandgebied. Onderweg kom je langs de Leijgraaf, diverse boerderijen en de Bedafse Bergen, een natuurgebied dat een transformatie heeft ondergaan van eikenberkenbos naar stuifzandgebied. Het ecoduct Slabroek maakt het mogelijk om wild en fietsers veilig over de A50 te laten oversteken. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 5b is 16,6 km en heb ik gelopen op 22 april 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 6a. Deze etappe ben ik begonnen bij halte: “Heeswijk Dinther, Kasteel Heeswijk”
De Hertogenpad etappe 6a loopt door het natuurgebied de Maashorst en biedt verschillende landschapsvormen, waaronder een beekdal, stuifduinen en vennen. Het gebied is ontstaan door het afplaggen van heidevelden, wat de verstuiving van zand door de wind veroorzaakte en duinen deed ontstaan. Het gebied herbergt ook een stuk geschiedenis, namelijk Vluchtoord Uden dat tijdens de Eerste Wereldoorlog was opgericht om Belgische vluchtelingen op te vangen. Ondanks de regen is het gebied prachtig en de halve etappe eindigt iets ten noorden van Uden. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 6a is 8,4 km en heb ik gelopen op 22 april 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 5b. Aan het einde heb ik de bus gepakt bij halte: “Uden, Hoevenseweg”
Deze etappe van het Hertogenpad brengt je door verschillende historische en natuurrijke gebieden. Het begint in het bosrijke gebied van de Maashorst en leidt je door het landbouwgebied rondom Vliegbasis Volkel. Het pad biedt een prachtig landelijk uitzicht, maar het stuk rondom de vliegbasis kan druk en minder aantrekkelijk zijn. Tijdens de wandeling kom je ook enkele gedenkwaardige locaties tegen. Zo passeer je Vluchtoord Uden, een voormalig vluchtoord dat tijdens de Eerste Wereldoorlog diende als een toevluchtsoord voor duizenden oorlogsvluchtelingen. De route gaat ook door de Houtvennen, een voormalige spoorbaan die is omgevormd tot een ecologische verbindingszone. Hier kun je genieten van een diverse flora en fauna, zoals libellen, amfibieën en weidevogels. Al met al biedt deze etappe van het Hertogenpad een mooie mix. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 6b is 14,8 km en heb ik gelopen op 21 mei 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 7a. Aan het begin heb ik de bus gepakt bij halte: “Uden, Hoevenseweg”
In deze wandelroute van Odiliapeel naar Huize Padua kom je langs diverse mooie natuurgebieden, zoals Boscomplex Odiliapeel en de Voskuilenheuvel. Ook kom je langs de zorginstelling Huize Padua, die een rijke geschiedenis heeft. Het is een mooie route die goed te combineren is met andere etappes en waarbij je aan het eind gemakkelijk met de bus terug kunt. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 7a is 12,9 km (excl. 2,1 km aanlooproute) en heb ik gelopen op 21 mei 2023 en heb deze gecombineerd met etappe 6b. Door 2,1 km extra te wandelen ben ik aan het einde naar halte: “Boekel, Berkhoek” gewandeld om daar met de bus te vertrekken.
In de wandeling van Etappe 7b, van Huize Padua naar de Stippelberg, wordt het Brabantse landschap doorkruist, langs historische gebouwen en door prachtige natuurgebieden gewandeld. Van de schoonheid van Huize Padua tot het eeuwenoude Mariakapelletje en het voormalige Kapucijnenklooster. Landgoed Cleefswit bood een contrast tussen de geordende landbouwgebieden en de pracht van natuur. Het landgoed Cleefswit wordt opgevolgd door het Landgoed De Sijp wat een mooi bosgebied is. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 7b is 16,6 km (excl. 2,1 km aanlooproute) en heb ik gelopen op 26 juli 2023. De halte “Boekel, Berkhoek” ligt 2,1 km van de route, dit heb ik aan het begin extra gewandeld. Aan het einde van de route ligt halte: “De Rips, Boswachterij”, hier is geen omweg voor nodig.
In deze achtste etappe van het Hertogenpad maak je een prachtige wandeling door het Brabantse landschap, beginnend in het bosrijke gebied van Stippelberg en eindigend in Griendtsveen, langs het Peelgebied en het defensiekanaal. De route voert je langs schilderachtige paden door bossen en heide. Ook kom je langs de overblijfselen van een munitiedepot dat deel uitmaakte van de verdedigingslinie de Peel-Raamstelling. De etappe eindigt bij het Toon Kortooms museum, waar je meer te weten kunt komen over de beroemde schrijver die het plattelandsleven in de Peel op meesterlijke wijze heeft beschreven. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 8 is 20,4 km (excl. 7 km aanlooproute) en heb ik gelopen op 19 augustus 2023. In Griendtsveen stopt in het weekend geen bus, dus Station Deurne is de dichtstbijzijnde halte. Aan het einde had ik dus een aanlooproute van 7km.
De negende etappe van het Hertogenpad voert je van Griendtsveen naar de Heitraksedijk, door het betoverende natuurgebied van de Mariapeel. Hier ontdek je de historie van Griendtsveen als een turffabrieksdorp en de impact van eeuwenlange turfwinning op de Peel, vereeuwigd door de bekende schrijver Toon Kortooms. Staatsbosbeheer onderhoudt actief de Peel om het hoogveenlandschap te behouden. De etappe eindigt langs een minder opwindende asfaltweg bij de Heitraksedijk, waar regelmatige busverbindingen beschikbaar zijn, en biedt een fascinerende wandelervaring die de rijke geschiedenis en natuurlijke schoonheid van de Peel regio belicht. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 9 is 17,3 km (excl. 7 km aanlooproute) en heb ik gelopen op 21 augustus 2023. In Griendtsveen stopt in het weekend geen bus, dus Station Deurne is de dichtstbijzijnde halte. Aan het begin had ik dus een aanlooproute van 7km. Deze etappe eindigt bij halte: “Neerkant, Rechte Heitraksedijk”, op moment van schrijven gaat deze bus niet op zondag.
Het Hertogenpad Etappe 10 onthult een verhaal van natuurlijke pracht terwijl het door het mooie landschap van Nationaal Park De Groote Peel voert. Dit historische hoogveengebied, dat ooit diende als turfbron, toont nu een uitgestrekt natuurgebied van 1400 hectare.. Het veen, gevormd over duizenden jaren, vertelt een indrukwekkend verhaal onder de voetstappen van wandelaars. Het Hertogenpad biedt niet slechts een wandelroute, maar een mooie reis door dit mooie natuurgebied.Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 10 is 25,6 km (excl. 0,5 km aanlooproute aan het einde) en heb ik gelopen op 11 november 2023. Deze begint bij halte: “Neerkant, Rechte Heitraksedijk”, op moment van schrijven gaat deze bus niet op zondag. Er is nog 0,5 km nodig om bij halte: “Meijel, Busstation” te komen
In conclusie biedt Etappe 11a van het Hertogenpad een mooie wandelervaring, waarbij de route door verschillende landschappen in Midden Limburg leidt. Van het sfeervolle Meijel tot aan het rustige Neer, geniet je van de diversiteit van agrarische gebieden en kabbelende beekjes. Zo kom je langs Kanaal van Deurne, het Leudal, Buitenhof de Leistert en het Leukeshoeve. Sluit je wandelavontuur af in het charmante Neer, een kerkdorp dat rond de Sint-Martinuskerk is gebouwd. Terwijl je in de bus richting Roermond stapt heb je een mooie wandeldag gehad. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 11a is 19,8 km (excl. 0,5 km aanlooproute aan het begin en 1,7 km aan het einde) en heb ik gelopen op 13 janauri 2024. Aan het beginpunt is nog 0,5 km extra nodig om bij halte: “Meijel, Busstation” te komen. Er is nog 1,7 km extra nodig bij halte: “Neer, Molenweg” te komen.
De wandeling door het Leudalgebied biedt een fascinerende mix van natuurlijke pracht en historie. Zo kom je langs de Litsberg en historische Leumolen. Onderweg kom je langs een mooie baileybruggen uit de Tweede Wereldoorlog en tastbare overblijfselen van het verleden. Het Leudalmuseum vormt het eindpunt. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 11b is 6,6 km (excl. 1,7 km aan het begin) en heb ik gelopen op 7 april 2024. Aan het beginpunt is er 1,7 km extra nodig om te starten vanaf halte: “Neer, Molenweg”. Deze etappe heb ik gecombineerd met etappe 12.
De finale etappe van het Hertogenpad biedt een gevarieerde en boeiende reis door het prachtige landschap en de rijke geschiedenis van Limburg. Van het ontdekken van archeologische vondsten in het Leudalmuseum tot het passeren van monumenten die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog, en van wandelen over historische wegen zoals de Napoleonsweg tot het verkennen van pittoreske dorpen zoals Horn, deze etappe biedt een fascinerende mix van natuur, cultuur en erfgoed. De wandelaar wordt beloond met een eindbestemming bij het historische station van Roermond, een markant eindpunt dat zelf een interessant stukje geschiedenis laat zien. Lees meer…
Afstand & OV Tip: Etappe 12 is 15,3 km en heb ik gelopen op 7 april 2024. Deze etappe heb ik gecombineerd met etappe 11b. De etappe eindigt op station Roermond.
De finale etappe van het Hertogenpad begint midden in het Leudal bij het bezoekerscentrum, vervolgt de route door het mooie Leudal, door het dorpje Horn en dan een stuk langs de provinciale weg richting Roermond om door het centrum van te eindigen bij het station van Roermond.
Leudalmuseum
Zo begint deze etappe bij het Leudalmuseum. Het Leudalmuseum, gevestigd in het Bezoekerscentrum Leudal, is een kleinschalig streekmuseum met een permanente collectie die zich richt op vier aspecten: flora en fauna van het Leudal, archeologie, heemkunde en geschiedenis met een focus op de Tweede Wereldoorlog. Van geprepareerde dieren tot archeologische vondsten en voorwerpen uit het dagelijks leven, de collectie biedt een boeiende inkijk in de regio. Daarnaast organiseert het museum regelmatig wisselende tentoonstellingen over actuele onderwerpen.
Vickers Wellington Mk IC X9704
Onderweg kom je nog langs een momument dat herinnerd aan de Tweede Wereldoorlog. Op 18 augustus 1941 stortte nabij Roggel de Vickers Wellington Mk IC X9704 van het 149 Squadron van de Royal Air Force neer. Het vliegtuig was onderweg naar een bombardementsmissie op Duisburg toen het werd geconfronteerd met intens luchtafweergeschut en zoeklichten. Gevangen in het kruispunt van de lichtstralen werd het toestel een gemakkelijk doelwit voor Duitse nachtjagers. De piloot raakte ernstig gewond bij de aanval, waardoor het vliegtuig brandend richting Horn vloog. Echter, plotseling veranderde het van koers en stortte uiteindelijk neer aan de Speckerweg tussen Haelen en Heythuysen. Gelukkig wisten de bemanningsleden het vliegtuig op tijd te verlaten. Ondanks hun ontsnapping vonden de Duitsers later de lichamen van enkele bemanningsleden tussen de brandende wrakstukken, die werden begraven op het kerkhof in Venlo.
IJzeren Rijn spoorlijn
Zo steek je de IJzeren Rijn spoorlijn over die oorspronkelijk tussen Antwerpen en het Ruhrgebied liep, er missen nu hele stukken waar de rails onder gegroeid zijn. In Nederland is een stuk van de lijn nog wel actief en dat tussen tussen Roermond en Weert. De IJzeren Rijn, is al decennialang een twistpunt tussen België en Nederland. Oorspronkelijk aangelegd in de 19e eeuw, verloor de lijn later haar belang toen een alternatieve route via Montzen (Antwerpen, Hasselt, Tongeren, Voerstreek naar Aachen) werd gebouwd. Sinds het sluiten van het Nederlandse deel in 1991 en de bescherming van het natuurgebied De Meinweg, is heropening een heikel punt geworden. Nederland vreest overlast en milieuschade, terwijl België, gesteund door een uitspraak van het Hof voor arbitrage, aandringt op hergebruik. Hoewel de EU financiële steun biedt en alternatieve routes worden overwogen, blijft de impasse voortduren. De relatie tussen de twee buurlanden staat hierdoor onder druk, met het lot van dit stukje spoor als twistappel.
Lente begonnen
Met de start van de lente zijn de witte en citroenvlinders weer actief. Tijdens mijn recente wandelingen heb ik ze vaak gespot, druk bezig tussen de bloemen. Het klein koolwitje valt op door zijn mooie verschijning, terwijl de citroenvlinder met zijn opvallende gele vleugels de aandacht trekt. Hun aanwezigheid is een herkenbaar teken van de lente en voegt kleur toe aan het landschap.
Napoleonsweg
Zo kruis je de Napoleonsweg. Deze weg is oorspronkelijk aangelegd vanaf 1811 tijdens het bewind van Napoleon, vormde een belangrijk traject van Maastricht over Maaseik naar Venlo, als onderdeel van de route naar Hamburg. Hoewel de weg aanvankelijk niet voltooid was bij het einde van het Napoleontische keizerrijk in 1813, werd deze onder Koning Willem I afgerond. Met haar kaarsrechte ontwerp, afgezien van enkele knikken bij natuurlijke barrières, was de weg voorheen geplaveid (straatstenen) en later geasfalteerd, en diende het als een drukke noord-zuidverbinding tot de aanleg van de A73 tussen Venlo en Maasbracht. Bekend als een “dodenweg” vanwege de vele ongevallen op de smalle route, verving de A73 in 1996 het gedeelte tussen Venray en Venlo
Horn
Zo kom je door het pittoreske dorpje Horn. Hier hangt een groot spandoek dat herinnerd aan het hoge water van 2021. Wanneer het water komt, beschermt de nooddijk ons. Daar waren bewoners aan de rand van Horn van overtuigd. Maar als in de zomer van 2021 het water buiten de oevers treedt, is de dijk nergens te bekennen. Instanties zijn het spoor volledig bijster en wijzen vooral naar elkaar. Volgens de bewoners reageert de gemeente nergens op doet het waterschap niks na spreekrecht van 2023 en heeft rijkswaterstaat iets belooft dat ze niet nakomen. De man bij het huis was gezellig met vrienden iets aan het drinken en was bezig om z’n boot die op een aanhanger stond.
Kasteel Horn
De oorspronkelijke burcht omvatte vier halfronde torens, een woongebouw en een poortgebouw, verbonden door een ringmuur. In de 13e eeuw werd deze ringmuur verhoogd met een tweede weergang van mergelsteen, voorzien van bogen, arkeltorentjes en steunberen. Een weergang is een overdekte gang langs de buitenkant van een gebouw, vaak op de bovenste verdieping. Tegelijkertijd werden het poortgebouw en de torens opgehoogd. Echter, tegen het begin van de 15e eeuw verdwenen twee torens en een deel van de ringmuur om plaats te maken voor een uitbreiding van het woongebouw. Het oude poortgebouw onderging een transformatie tot woonruimte, terwijl een nieuw poortgebouw aan de noordwestzijde verrees. Zo ontstond een L-vormig complex van woonruimte en poortgebouwen.
De brug naar Roermond
Zo wandel je 2 Kilometer langs een drukke provinciale weg over een brug over het kanaal. Je kunt Roermond al op afstand zien liggen, maar eerst nog even de auto’s ontwijken die toch nog over de ventweg komen. Een ventweg is een parallelweg langs een hoofdweg, vaak gebruikt voor langzaam verkeer of om plaatselijke bestemmingen te bereiken.
Sint-Christoffelkathedraal
In 1661 werd de Sint-Christoffelkathedraal de kathedraal van het bisdom Roermond, dat honderdtwee jaar eerder was opgericht, nadat de niet meer bestaande Heilige Geestkerk tijdelijk als kathedraal diende. Een kathedraalkapittel werd aan de kerk verbonden en functioneert nog steeds. Alle belangrijke gebeurtenissen van het bisdom, zoals priesterwijdingen en de installatie van een nieuwe bisschop, vinden plaats in deze kerk.
Designer Outlet Roermond
Designer Outlet Roermond, is een plek voor shopliefhebbers op zoek naar luxe merken tegen gereduceerde prijzen. Met meer dan 200 winkels van diverse ontwerpers. De mooie omgeving van het historische kazerne, terwijl de brede selectie aan boetieks en restaurants zorgt voor sommige mensen voor een mooie dag. Het was er in ieder geval echt heel druk, zelfs na 20 km in de benen had ik meer er meer vaart in dan sommige andere bezoekers.
Munsterkerk
De kerk, onderdeel van de Munsterabdij gesticht rond 1218 door graaf Gerard III van Gelre, werd gebouwd met een imposant karakter dat de macht van de graaf en zijn familie moest uitstralen. Oorspronkelijk bedoeld als grafkerk, werden alleen Gerard III en zijn vrouw Margaretha van Brabant er uiteindelijk begraven, met een prachtig praalgraf onder de koepel.
Station Roermond
Zo eindigt het Hertogenpad bij het station van Roermond. Het stationsgebouw van Roermond, daterend uit 1862 en ontworpen door architect K.H. van Brederode, is sinds de opening in 1865 in gebruik. Het werd al snel uitgebreid aan beide zijden met extra eindgebouwtjes en onderging in 1881 een kleine verbouwing aan de voorgevel. Station Roermond is een van de zeven overgebleven stations van het standaardtype SS 4e klasse, waarvan er in totaal vijftien zijn gebouwd.
Conclusie
De finale etappe van het Hertogenpad biedt een gevarieerde en boeiende reis door het prachtige landschap en de rijke geschiedenis van Limburg. Van het ontdekken van archeologische vondsten in het Leudalmuseum tot het passeren van monumenten die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog, en van wandelen over historische wegen zoals de Napoleonsweg tot het verkennen van pittoreske dorpen zoals Horn, deze etappe biedt een fascinerende mix van natuur, cultuur en erfgoed. De wandelaar wordt beloond met een eindbestemming bij het historische station van Roermond, een markant eindpunt dat zelf een interessant stukje geschiedenis laat zien.
Afstand & OV Tip:
Etappe 12 is 15,3 km en heb ik gelopen op 7 april 2024. Deze etappe heb ik gecombineerd met etappe 11b. De etappe eindigt op station Roermond.
In de serie van Hertogenpad gebruik ik de etappe verdeling van Wandelnet. Zie de overzichtspagina: Hertogenpad voor de andere wandelingen uit deze serie
In deze etappe wandel ik vanaf de Halte Molenweg (Neer) via een aanlooproute naar het Hertogenpad en door het natuurgebied Leudal. Het Leudal is een populair natuurgebied dat een rijke verscheidenheid aan natuur kent. Er loopt een prachtige beek doorheen met meerdere watermolens. Deze deeletappe is echt een aanrader.
Neer
Vanaf Roermond ben ik met de bus gekomen en in Neer uitgestapt. Hier volgt nog een stuk aanlooproute langs een schuttersvereniging. De oorsprong van de schutterijen in Limburg gaat terug naar de middeleeuwen, waar ze dienden als beschermende kracht voor de stad in tijden van opstanden en noodsituaties zoals brand. In feite fungeerden ze als een soort voorloper van de moderne politie. Veel van deze schutterijen hebben een patroonheilige, waarbij dagen uitbundig wordt gevierd. Als je geïnteresseerd bent in historische kostuums, parades en drumbands, is een bezoek aan de schutterijen van Limburg en de fascinerende geschiedenis eromheen zeker de moeite waar..
Baileybrug
Zo kom je over een baileybrug. Deze brug uit waarschijnlijk 1945, is aangelegd door een genie-eenheid van de 15e Schotse infanteriedivisie. Uit Britse militaire documenten blijkt dat in december 1944 en januari 1945 diverse baileybruggen zijn gelegd in het Leudal. Aanvankelijk vooral zogenaamde class 40- en class 9-bruggen die bestemd waren voor voertuigen. Maar later ook kleine bruggen die van belang waren voor de aanvoer van munitie en voorraden naar de Britse voorposten langs de Maas. Deze unieke brug vormt één van de weinige nog overgebleven zichtbare bouwwerken in het Leudal die herinneren aan de Tweede wereldoorlog (1940-1945).
Litsberg
Terwijl je verder wandelt, kom je langs de indrukwekkende Litsberg. Hoewel niet de hoogste heuvel in Limburg, biedt deze heuvel toch een adembenemend uitzicht op de glooiende heuvels en pittoreske dorpjes in de omgeving. Een perfecte plek voor een rustpauze en om te genieten van de natuur.
Leumolen
In 1461 werd in een testament voor het eerst de Leumolen genoemd onder de naam Molen aan de Leu. Mogelijk bestond de molen al veel langer, in de 13° eeuw wordt in een oorkonde al een molen te Nunhem genoemd. De watermolen uit 1461 bestaat niet meer, de lemen molen werd in de periode 1771-1775 herbouwd in baksteen. De bestaande graanmolen werd uitgebreid met een oliemolen. In 1773 was de graanmolen klaar, in 1775 de oliemolen. In 1911 vond er een ingrijpende verandering aan de molen plaats. Het waterrad werd vervangen door een turbine. Een turbine is een horizontaal schoepenrad dat onder water draait en op die manier de molen aandrijft. In 1956 koopt Staatsbosbeheer de molen voor 15.500 gulden. Bij een restauratie in 1960-1961 keert het waterrad weer terug. Na deze restauratie was alleen de graanmolen nog in werking. In 2008 werd ook de oliemolen weer in bedrijf genomen.
Genieten van Hoogtepunten: Litsberg en Leudalmuseum
De reis bereikt zijn eindpunt bij het Leudalmuseum, gevestigd in het Bezoekerscentrum Leudal. Dit kleine streekmuseum richt zich op de natuur, archeologie, lokale geschiedenis en specifiek op de periode van de Tweede Wereldoorlog in het Leudalgebied. Ontdek een fascinerende collectie van opgezette dieren, archeologische artefacten en voorwerpen uit het lokale erfgoed tijdens een bezoek aan dit museum. Volgens de mensen aan de ingang is het Leudal populairder dan de Grootte Peel.
Combinatie met Etappe 12
Zelf heb ik deze etappe gecombineerd met etappe 12 die doorloopt tot in Roermond maar je kunt ook de bus pakken in Roggel dat ongeveer 20 minuten lopen of in het dorpje Haelen zit een Bed & Breakfast.
Conclusie
De wandeling door het Leudalgebied biedt een fascinerende mix van natuurlijke pracht en historie. Zo kom je langs de Litsberg en historische Leumolen. Onderweg kom je langs een mooie baileybruggen uit de Tweede Wereldoorlog en tastbare overblijfselen van het verleden. Het Leudalmuseum vormt het eindpunt.
Afstand & OV Tip:
Etappe 11b is 6,6 km (excl. 1,7 km aan het begin) en heb ik gelopen op 7 april 2024. Aan het beginpunt is er 1,7 km extra nodig om te starten vanaf halte: “Neer, Molenweg”. Deze etappe heb ik gecombineerd met etappe 12.
In de serie van Hertogenpad gebruik ik de etappe verdeling van Wandelnet. Zie de overzichtspagina: Hertogenpad voor de andere wandelingen uit deze serie
Het Eeskooterpad begint in het dorpje Otterlo, een van de oudste dorpen op de Veluwe, waar het toerisme volop vertegenwoordigd is. Vanaf het begin worden we ondergedompeld in de rijke geschiedenis van de streek. De route voert ons langs een oude holle weg, die door een dubbele houtwal die vroeger diende om vee en wilde zwijnen buiten de akkers te houden.
Natuurschoon van De Hoge Veluwe
Na het verlaten van het dorp passeren we de 19e-eeuwse boerderij De Houtkamp, een hallenhuisboerderij, meerdere losse gebouwen waar je tussendoor mag lopen. Vlakbij bevindt zich de ingang van Nationaal Park De Hoge Veluwe. Jammer dat je links een hoog hekwerk ziet maar verderop heb je wel een mooi uitzicht over de zandverstuiving. Hoewel we de herten en wilde zwijnen niet te zien krijgen, genieten we volop van het gebied.
Avontuur in Het Otterlose Bos
Je wandelt een stuk langs het hekwerk van het Nationaal Park, dan maak je een bocht naar rechts. Over de heuvels heb je een mooi uitzicht over de zandverstuiving.
Het Platteland
Via het vakantiepark komen we uit in de weides en akkerbouw stukken van Otterlo. Je passeert een asperger en boomkwekerijen en verharde paden, wat een contrast vormt met de wilde pracht die we eerder hebben ervaren. Zo kom je onderweg nog de monumentale schaapskooi ‘Eeskooten op de Veluwe’ tegen, een rijksmonument uit 1850, die ons herinnert aan het traditionele herdersleven dat ooit zo prominent aanwezig was in deze regio.
Terug naar Otterlo
Via het defensiebos wandel je terug in de richting van Otterlo. Terwijl we Otterlo weer binnenwandelen, overwegen we de woorden van andere wandelaars die ons aanraden om de route tegen de klok in te lopen, om zo het beste voor het laatst te bewaren.
Conclusie
Het Eeskooterpad is een wandeling met twee gezichten, maar desalniettemin een avontuur dat de moeite waard is. Het neemt ons mee op een reis door de geschiedenis en de natuurlijke pracht van Otterlo en haar omgeving. Dus trek je wandelschoenen aan en laat je verrassen door het Eeskooterpad. Wie weet welke verborgen schatten je zult ontdekken op deze betoverende reis door de Veluwse natuur.
De veertiende etappe van het Pieterpad begint niet bij het station van Vorden, maar bij het historische Kasteel Vorden. Dit betekent wel dat je een extra kilometer aan je wandeltocht moet toevoegen om van het station naar kasteel te komen. Het kasteel, dat dateert uit de 12e eeuw, is een prachtige start voor je avontuurlijke dag.
Verken Kasteel Vorden
Kasteel Vorden, een van de acht kastelen rond Vorden, is een lust voor het oog. Met zijn middeleeuwse toren en charmante ophaalbrug biedt het kasteel een fotogeniek decor voor het begin van je wandeling. Het kasteel stamt uit 1208 en was in bezit van de Heren van Vorden. In 1580, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het geplunderd en dertig jaar later hersteld. Het huis is door de eeuwen heen eigendom geweest van een enorm aantal adellijke geslachten, waaronder dat van Ripperda. Zo staat Wigbolt Ripperda bekend om het feit dat hij de leiding gaf tijdens het beleg van Haarlem. Na de Tweede Wereldoorlog heeft het kasteel lang leeggestaan en raakte het meer en meer in verval. Na restauratie in 1976 werd het kasteel het gemeentehuis van Vorden. Door de gemeentelijke herindeling was het niet meer nodig als gemeentehuis en sinds 2004 beheert de familie Rodink het kasteel. Het wordt nu gebruikt als huwelijkslocatie en hotel. Bij het kasteel staat ook de Lodewijkslinde. Hier rustte Lodewijk XIV in 1672. Al leek het wel dat de boom z’n beste tijd al gehad had.
In de Voetsporen van Pioniers
Buiten de kasteelpoort kun je letterlijk in de voetsporen treden van Toos en Bertje, de ‘founding mothers’ van het Pieterpad. Hier vind je een monument met hun voetafdrukken, een eerbetoon aan de pioniers van deze beroemde wandelroute.
Natuurlijke Schoonheid
Vanuit het kasteel leidt een smalle eikenlaan je naar de Veengoot en landgoed Kieftskamp. Onderweg word je getrakteerd op een kleurrijke mix van veldzuring en heide, omlijst door een adembenemend landschap.
Kieftskamp
Een smalle eikenlaan brengt je bij de Veengoot, een van de watertjes die het kasteel omgeven. En het Knopenlaantje leidt je naar landgoed Kieftskamp. Het smalle graspaadje leid je verder het natuurgebied in in. Zo is er een mooie oude boerderij aanwezig en een bankje waar ik even stop om te genieten van het mooie uitzicht.
Linde
In het dorpje staan meerdere markeringen in verschillende richtingen. Ik vervolg de weg richting de molen. Het is zaterdag en de molen is geopend voor publiek. Reserve molenaar Peter is er en hij is samen met leerling molenaar Jeroen bezig het balkon van de molen. Deze boerenmolen zoals ze het zelf noemen is er neergezet door een aantal boeren uit de omgeving omdat men dacht dat ze het zelf beter konden. In het verleden heeft de molen een periode stil gestaan waardoor er boktor en andere beestjes in het hout was gaan zitten, dit is inmiddels allemaal herstelt. Ze draaien nu elke zaterdag met de molen. Onderin de molen zit een theater en het theater loopt goed, aldus de molenaar. Hij noemt dit soort molen een koffiemolen. De molenaar zit in de hoek koffie te drinken en maalt geen meel. Dat zou volgens hem een enorm veel stof geven en ze hebben niet genoeg vrijwilligers om het theater, onderin de molen zit, elke week schoon te maken. Zo vertelt Peter de molenaar dat hij iemand veilig kan leren om te gaan met molen in twee weken en dat de rest van de twee jaar nodig is om iets van het weer te begrijpen zonder al die apps. Zo geeft hij z’n leerling het advies om als het storm is goed te kijken wat er zo al gebeurd boven in de molen en welke krachten er dan op staan. Dan stelt hij zo de vraag: Hoe maakt indiaan vuur? Hout op hout is het antwoord, als je hout langs elkaar schuurt dan smeult het en kan je uiteindelijk vuur krijgen. Het daarom belangrijk om deze frictie niet te lang laten voortduren maar ook om het zaagsel en stof te beperken bij de bewegende onderdelen. Het was een leuk gesprek en interessant om de molen van binnen te zien.
Huis ‘t Zelle
Verderop zie je Huis ‘t Zelle, een landhuis in neoclassistische stijl. Huis en landgoed worden nog steeds bewoond en geëxploiteerd door de adellijke familie die de buitenplaats in 1838 kocht.
Door ‘t Zand
Dan volgt een van die wat saaiere delen waar ik het over had: een paar kilometer over een rustige asfaltweg. Voorbij het dorpje Varssel wandel je ‘t Zand binnen. Dat was vroeger een stuifzandgebied, maar werd ruim een eeuw geleden bebost om het zand te bedwingen. Een mooi bosrijk traject.
Laatste Etappe naar Zelhem
Uit het bos wandel je over landweggetjes, en verderop over een klein graspaadje langs een houtwal met zicht over de velden. En dan is Zelhem niet ver meer. Geen pittoresk dorpje helaas – het is flink gebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog. Onderweg spreek nog moeder en dochter die speciaal uit Rotterdam zijn gekomen om deze etappe te gaan wandelen. Ze lopen met golden retriever hond die een oranje bal vast heeft. Ze waren een jaar geleden begonnen aan het Pieterpad. Ze hadden de auto in Vorden neergezet en gingen met de bus en trein terug vanaf Zelhem naar Vorden.
Conclusie
Pieterpad Etappe 14 van Vorden naar Zelhem is een mooie reis door de prachtige natuur en rijke geschiedenis van de Achterhoek. Van het imposante Kasteel Vorden tot de levendige terrassen van Zelhem, deze etappe biedt voor elk wat wils.
Ontdek het Pieterpad, de legendarische wandelroute die Nederland van boven naar beneden doorkruist. Hier volgt een overzicht van de etappes door Overijssel.
De wandeling van Drenthe naar Hardenberg biedt een mix van landschappen en geschiedenis. Hoewel je veel asfaltwegen en landbouwgebieden tegenkomt, zorgt Gramsbergen voor een fijne afwisseling. Niet per se een ’topper’, maar zeker een charmante route voor liefhebbers van geschiedenis, natuur en het Pieterpad.
Ondanks de uitdagingen van hoog water en ondergelopen paden, biedt de tocht een uniek perspectief op het veelzijdige Vechtdal. Van het Heemser hooiland tot het historische esdorpje Rheeze, en door de bossen tot de imposante stuw van Junne.
Als je dacht dat Nederland alleen maar plat was, dan zal etappe 10 van het Pieterpad je snel van gedachten doen veranderen. Deze etappe voert je langs drie heuvels: de Besthmenerberg, Archemerberg en Lemelerberg. Etappe 10 van het Pieterpad biedt een gevarieerde en uitdagende wandelervaring, met hoogtepunten die je laten genieten van de natuurlijke pracht van Nederland.
In conclusie biedt Etappe 11 van Hellendoorn naar Holten langs het Pieterpad. Je wandelt door rustige bossen, langs herdenkingsmonumenten en over de top van de Holterberg, waar je beloond wordt met adembenemende uitzichten. Onderweg kom je ook de karakteristieke jeneverbesstruiken tegen. Het Wereldtijdpad voegt een interessant element toe door historische gebeurtenissen langs de route te markeren. Uiteindelijk brengt de tocht je terug naar Holten.
Hoewel de etappe van Holten naar Laren begon met een rustiek begin in Holten en ons langs stille plattelandspaden voerde, werden we ook geconfronteerd met stuk eentonige wegen. Gelukkig bracht de Schipbeek wat verademing en bood het mooie landgoed Verwolde
